3913. 1639 januari 1. Aan A. Oxenstierna1.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Regem2 conveni nudiustertius gratiisque actis pro auxiliis duci missis Vinariensi3 ostendi, quantum in Brissaco capto, de quo ipsi gratulabar, momenti esset ad securitatem ducatus Burgundiae et Campaniae, ad retinendam Lotharingiam et Alsatiae loca, ad tuendam Helvetiorum libertatem, ad novos per Germaniam processus. Non ignarum id imperatori4, qui Brissaci causa tot exercitus, tot duces objecisset periculis, neque obsessos id nesciisse, qui ad morandam deditionem ad ea venissent, quae sine horrore narrari nequirent. Magnam hujus obsidii famam per omnem orbem fore, claram regi, claram duci. Neque mareschalli Bannerii5 nullam in hac re operam fuisse, qui magnas hostium copias eodem incubituras retinuisset habuissetque occupatas. Addidi quae de turmis ad Padebergam ab eo caesis et impedita bellici instrumenti per Albim subvectione audieram; obiterque rogavi, ut promissae nostris pecuniae posthac suo die solverentur. Id si fiat, ea aggressurum Bannerium, quae regi plurimum essent profutura. Retuli deinde quae

8

Rex de Brissaco quod dixeram comprobans ostendit intelligere se, quanti haec res esset, addidit duos ob id hostium absumptos exercitus. Laetari se Bannerii rebus prosperis ac de pecunia suis temporibus curaturum se, nobis ut satisfiat.

Brissaci qui e ducis exercitu, Galli maxime, captivi servabantur, nullis acceptis alimentis interiere multi, sex horum corporibus duodecim alii miserabilem vitam produxere. Quod nefas cum Vinarienses milites intelligerent exeunte jam praesidio, parum abfuit, quin pacta ob celatum facinus tam inhumanum irrita haberentur. Sed non injustas iras ducis clementia repressit. Pacta ipsa mitto, in quibus observatu dignum, quod tam sollicite dux omnes chartas ad urbem regionemque pertinentes tradi sibi voluerit velut certus possessor.

Legati hic exspectantur e Polonia et Venetiis ob natum delphinum6, Venetorum pericula et libertatem principis Casimiri7.

Dubitatur, an ausurus sit imperatori se sistere Rinacherus8, ideo quod paulo antequam obsideretur frumentum vetus vendidisset spe coemendi novi, cujus habendi facultas mox ei interclusa est; et ipsum illud vetus frumentum magnam in partem ad ducem Vinariensem pervenit, qui agrestium specie milites suos ad emendum submiserat. Hanc culpam incredibili post pertinacia compensare voluit.

Romanensium sacra Brissaci relicta, protestantium etiam sua concessa. Exiere milites trecenti. Machinae venere in potestatem plus ducentae, pulveris bellici immensa vis. Cardinalis9 in supplicationibus ad Deum pro capto Brissaco addi voluit mentionem desideratae pacis. Dabit operam dux, ut ad culturam revocetur ager, qui circa Brissacum ad XX leucas desertus jacet.

Delphinus jam nonam nutricem sugit, aufugiunt omnes, quod mammas earum male tractet.

Deus, excellentissime et illustrissime domine, det ea, quae in publicum sunt bona optima.

Calendis Januarii anni novi, ut hic numeramus, 1639, quem regno, reginae10 ac tuae Sublimitati faustum precor.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.