eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    4207. 1639 juli 16. Aan L. Camerarius1.

    Illustrissime domine,

    In Culemburgum2 exspatiatio spero bene successerit Excellentiae vestrae.
    Nos hic
    nihil habemus magni. Rex3 et cardinalis4 Peronae sunt. Exercitus praecipuus adhuc ad Hesdinum, alter Castilionaei5 apud Guisam utrumque observante Piccolominaeo6, cujus copiis pergit uti Hispanus7 et pro eo usu dat imperatori8 centum millia dalerorum imperialium. Unde is novum militem scribat. Qui secundus a praefecto fuerat9 in urbe Hesdini mortis supplicio ab Hispanis affectus est, ideo quod et non satis defendisse, quae extra oppidum erant, muni-

    459

    menta et pulvere bellico prodige usus diceretur. Ipsi praefecto10 parcitum est, quod per morbum res administrare non potuerit.

    Est adhuc in aula Betzius11. Quid agat dux Vinariensis12, nescimus, nisi quod bonis operibus ac praesidiis firmare Iouxium et S. Hippolyti oppidum dicitur; caeteris autem in comitatu locis detrahere munimenta, ne oneri sint.

    In Salzae obsidione jam superata fossa ad murum veteris firmique operis perventum est. Eo subruto speratur urbs ad deditionem ventura. Hispani quidam, qui Bidissoam amnem Galliae Hispaniaeque terminum, transierant, repressi sunt. Princeps Condaeus13 ad duodecim, quae habet, millia, nobilitatem et ex Languedociae praesidiis alios advocat eo justius, quod in Catalania validum exercitum habeat Hispanus et ex Arragonia et vicinis Fontarabiae locis novas copias exspectet. Praefectus Nicaeae14 Sabaudos quidem milites trecentos augendo praesidio a domina vidua15 accepit et ad eam literas misit, quas ad ipsum princeps Thomas16 scripserat, sed Gallos admittere pernegat.

    Gallica sub Arcurtio17classis, navium longarum XIV, aliarum XVII, ad Villam Francam est. Hispanus XXXV naves longas easque bene instructas habet.

    Videntur in Italia id agere Galli, ut viam sibi ad Casale patefaciant, quod nisi captis oppidis quibusdam obtinere non potest. Melo18 Hispanus ad Alsatiae fines habiturus dicitur XVIII millia ex Hispanis et Neapolitanis, III millia ex Helvetiis, quinque ex Tiroli finitimisque ei regionibus.

    Ad conventum electoralem Francofurtensem imperator mittit Martinitzium comitem19, ut disturbet eorum consilia, qui aut pacem ipsi extorquere aut mediam quandam partem cudere parant. Sunt enim qui Danum20 talia agitare arbitrantur nec alienos Magontiacensem21 et Bavaros22, quorum elector Coloniensis in Ehbrestenum pro caesariano Bavaricum induxisse praesidium dicitur. Sed ego per illas nebulas nihil adhuc prospicio.

    Reinaccus23 Ratisbonae jam in praefectura est. Imperator filio orbatus est minore24, cui Philippo fuit nomen. A25 Treviris ad tutandam Theodonisvillam multa submissa sunt.

    460

    Ad Badensem Helvetiorum conventum misit dux Vinariensis26. Est ibi magnus legatorum confluxus ab imperatore27, Gallo28, Hispano29, archiducissa30, comitatensibus Burgundis31: agitur autem non multum. Protestantes Helvetii acta non ex fide scribi querentes proprium habere in conventu scribam volunt. Rhaeti adhuc fluctuant relatumque ad populos est de modo foederis, de castellis Sondrii et Clavennae, quae dejecta Hispani volunt, de imperio in Vallentelinam, quod Hispani illis tale concedere volunt, quale Helvetii in praefecturis Italicis habent, aut jus Rhaetorum pecunia redimere; neque protestantibus moram in Valle Telina indulgent nisi per tres in anno menses, quod satis durum videtur, sed ad talia praeiverant Galli.

    Marchio Villaregius32, qui se duci Vinariensis conjungere debebat, adhuc Schlestadi33 haeret. Is autem, qui Lindaviae praeest34, protestantium Helvetiorum merces quasdam detinuit, quod hostilitatis videtur initium.

    Vidimus hic capita pacis Scoticae35 gaudemusque et honori regis36 consultum et evitatam gravis inter Britannicas gentes belli tempestatem. Siquid favillae ex incendio remansit, id speramus per conventum praevium parlamento et per secuturum conventum parlamentarium aut exstinctum iri aut ita sopitum, nequid in publicum mali dare possit. Quoties prima coitio discussa est, solet plerunque dies esse pro regibus.

    Sultanus Turcicus37 Constantinopolim redit securus sublato Mustafa aemulo38 et ditatus praeda Anguriae praefecti39, cui magnae divitiae causa mortis fuerunt. Veneti, inter spem metumque suspensi, plus tamen timent quam sperant.

    Deo Excellentiae vestrae valetudinem resque ejus serio commendo.

    Excellentiae vestrae perpetua devinctus observantia.
    H. Grotius.

    Lutetiae, 1640 Iulij 1639.

    Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

    Boven aan de brief in de copie te Uppsala: R. Alfenae 16/26 Iulij A.o 1639.

    Notes



    1 - Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 187; copie Kopenhagen, Kgl. Bibl., coll. Ny Kgl. Saml. 2330, 4o. Gedrukt Epist., p. 544. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.
    2 - Camerarius was naar de begrafenis geweest van Floris II van Pallandt, graaf van Culemborg, die op 2 juni was overleden.
    3 - Lodewijk XIII.
    4 - Richelieu.
    5 - Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.
    6 - Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.
    7 - Philips IV.
    8 - Ferdinand III.
    9 - Dit is vreemd. Graaf Hanapes blijkt nl. steeds als gouverneur in functie te zijn geweest. ‘Un espion du Général Piccolominy, porteur d'une lettre informant le Comte de Hanapes qu'il arrivait à son secours, avait été arrêté par le Français et, ‘pour une somme considérable, avait consenti à se charger d'une autre lettre dont l'écriture contrefaisait parfaitement celle de Piccolominy et dans laquelle il mandait à ce Gouverneur qu'il pouvait se rendre parce qu'il ne pouvait lui procurer un secours’ (d'après le manuscrit de Prévost d'Essart). De graaf liep in de val en bood de 29ste in de ochtend overgave aan. De bibliothecaris van de Bibliothèque Communale d'Hesdin, m.M. Boutte deelde mij daaromtrent nog mede: ‘Le Comte de Hanapes, âgé de plus de quatre-vingts ans et blessé par un éclat de bombe (il souffrait aussi de la goutte) se faisait porter dans une chaise. Deux officiers le précédaient. Après qu'ils eurent salué le Roi de France qui avait voulu assister à ce départ, les troupes firent halte et on tourna la chaise du Gouverneur vers Louis XIII que le Comte voulait saluer. Louis descendit de cheval et reçut le vieux gentilhomme avec courtoisie. ‘Sire, lui dit de Hanapes, un grand Roi m'avait honoré du Gouvernement d'Hesdin, et un grand Roi m'en fait sortir. Puisque Dieu a permis que le Roi, mon Maître, perdît la place qu'il m'avait confiée, l'honneur de la remettre entre vos mains me console dans ma disgrâce”. Monsieur, lui répondit Louis, vous avez si bien défendu Hesdin que le Roi, votre Maître, doit être content de vous’. (passages tirés de Hesdinfort par Jules Lion, 1882). Il semble donc que la succession du commandement attribuée au sergent-major soit hors de cause.
    10 - Alexandre de Robles, graaf van Annapes, baron van Billy, heer van Wevelghem.
    11 - Friedrich Betz.
    12 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.
    13 - Henri de Bourbon, prins van Condé.
    14 - Felice van Savoye.
    15 - Christine de France, hertogin van Savoye.
    16 - Tommaso Francesco van Savoye, prins van Carignano.
    17 - Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.
    18 - Francisco de Mello.
    19 - Georg Adam von Martinitz.
    20 - Christiaan IV.
    21 - De aartsbisschop-keurvorst Anselm Casimir Wambold von Umstadt.
    22 - Maximiliaan I, keurvorst van Beieren, en Ferdinand van Beieren, keurvorst van Keulen; vgl. de desbetreffende mededeling in brief no. 4210 aan Nicolaes van Reigersberch eveneens dd. 16 juli.
    23 - Hans Heinrich von Reinach.
    24 - Philipp August (geb. op 15 juli 1637) was op 22 juni 1639 overleden. Hij had nog een jonger broertje, Maximiliaan Thomas (geb. op 21 december 1638), die op 29 juni 1639 overleed.
    25 - De copie te Uppsala leest abusievelijk: et.
    26 - Hij stuurde als zijn afgezanten kolonel Johann Bernhard von Oehm en Dr. Immlin.
    27 - Marx Jacob Schoenau-Zell, gezant van Ferdinand III.
    28 - De Franse gezant Blaise Méliand.
    29 - De Spaanse gezant don Diego de Saavedra y Fajardo en don Antonio Sarmiento.
    30 - Aartshertogin Claudia stuurde vermoedelijk Hans Ulrich von Ramschwag.
    31 - Hun namen heb ik niet kunnen achterhalen.
    32 - Nicolas de Neufville, markies van Villeroi.
    33 - De copie te Kopenhagen heeft verbeterd (!) ‘Sehstadii’.
    34 - Augustin Vitzthum von Eskstädt († 1640).
    35 - Deze artikelen van het verdrag van Berwick werden gepubliceerd in de Gazette de France, no. 94 dd. 20 juli 1639.
    36 - Karel I van Engeland.
    37 - Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.
    38 - Sultan Mustafa I (1591-1639), gestorven op 7 april.
    39 - Zie Theatrum Europaeum IV, p. 71. De copie heeft abusievelijk: praefecto.
    40 - De copie heeft abusievelijk: 26.