eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    correspondent

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    4633. 1640 mei 5. Aan A. Oxenstierna1.

    Excellentissime atque illustrissime domine,

    Principi Casimiro2 honores multos nec parum liberalitatis ab Hispano cardinali exhibita intelligimus. Nam et extra urbem cardinalem principi provectum obviam satis longe et, cum prope ventum esset ad spatium XL passuum, in pedes se demisisse et locum honoratiorem ubique dedisse illi, donasse praeterea, supra carrucas et equos, de quibus

    250

    scripsi antehac3, ad LX francorum millia, ita ut Gallica benignitas haud dubie jam prae Hispanica principi illi sordeat.

    Parantur quae eant in Italiam hic octo ferme millia. Sed ubi ad Alpes ventum est, solet pars magna Gallorum diffluere metu caeli aestuantis et bellorum in illis locis gestorum infeliciter terrente memoria. Consilium autem Gallorum sitne ob Casale proelio certare, an alia aggredi ipsis propiora atque utiliora, dubitari potest.

    In fine Belgico obsidionem nobis aliquam egregiam intra paucos dies promittit Milleraeus4.

    Omnes jam duces ab urbe abierunt. Rex ipse Cantilliaci est inde iturus, ut creditur, Ambianum.

    Hiberni praeter duos milliones, quos in pecunia dedere regi Magnae Britanniae5, offerunt decem millia peditum, mille equites eidem suo regi. Quid pariturum sit nobis id, quod jam inchoatum est Angliae parlamentum, quid duplex Hispanica in Angliam legatio Veladae et Malivessae6, avide exspectant vicini omnes.

    Princeps elector7 aliquid boni sibi inde promitti dicit. Velit autem et, ubi foedus inter Suediam Galliamque8 prorogabitur, sui haberi rationem et reginae nostrae auctoritate perduci regem Galliae, ut sibi remittat fidei obligatae vinculum. Ego mandata opperior, interim res ejus principis, quantum potero, commendabo. Audio spem illi a Gallia fieri, si se Galliae illiget, restituendi Palatinatus inferioris, non item superioris et dignitatis electoralis. Vivit autem jam elector suis impensis, cum regis Galliae mater Angliae regi stet in dies francis mille quingentis. Facile autem permissuri sint Galli, ut in Angliam ad res suas commendandas eat elector, sed volunt eum tenere reditus debitorem.

    Dunquerca et augetur et munitur valide.

    De Helveticis Rhaeticisque rebus ideo taceo, quod eas fuse descripturus est Marinus9, cujus necessitates Sublimitati tuae, quantum possum, commendo.

    Imperator creditur jam esse Ratisbonae. Egressi ex Philippiburgo milites quosdam e Tabernis Alsaticis male tractarunt. Longavillani10 miles cursitat ad Lonam; machinas e Binga abstulit.

    Tam de Bannerio11 quam de Lunenburgico12 varii sunt rumores, variae conjecturae. Dicuntur neutri multum fidere caesariani. Sed haec involuta dies explicabit.

    Ego Deum precabor, Excellentissime et illustrissime domine, ut res Suedicas per Sublimitatis tuae consilia secundet.

    Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
    H. Grotius.

    Lutetiae, 5 Maii novi Cal. 1640.

     

    Advenere recens Dunquercam tria millia Hispanorum.

    21 Aprilis Harcurtius13 movit Poirinum versus; id XXX milliaribus Italicis abest a Casali.

    251

    Pecunia iterum mittitur ad Vinarienses, qui post ducis sui mortem14 recepisse a rege dicuntur DCCC millia francorum. Comitatenses Burgundi ad sui tutelam habituros se sperant IX M pedites, equites DCCC.

    Profecti sunt ad Reteliam Milleraeus, Ambianum Castilionaeus15, Brezaeus16 Rupellam, ubi classis a tempestate non parum damni accepit.

    In Normanniam missae tres cohortes, quae populum in obsequio retineant. Nobilitas ex Pictonibus ad arma evocata. Edicta tributaria facta nova XXVIII.

    Ducis Caroli17 milites non longe a Meti tres arces ceperunt; item in amne naves tres aestimatas XX millibus scutatorum.

    Literae Scotorum, quarum mitto exemplum18, interceptae sunt a rege Britanniae et qui cum iis in Galliam iturus erat19 datus in carcerem. Rex in ipso initio parlamenti has literas ostendit.

    Freinshemius20 adhuc diligens in editione Taciti21 - nam socer ejus Berneggerus est mortuus - Sublimitatis tuae opem implorat.

    Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.
    Notes



    1 - Gedrukt Epist., p. 616; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 35.
    2 - Jan II Kazimierz; hij had zich na gevangenschap in Parijs rechtstreeks naar Brussel begeven.
    3 - Zie no. 4591.
    4 - Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.
    5 - Zie Cal. of State Papers, Ven. 1640-1642, p. 35.
    6 - Antonio Sancho Dávila y Toledo, markies van Velada, en markies Virgilio Malvezzi, extraordinarii Spaanse ambassadeurs in Engeland.
    7 - Karl Ludwig van de Palts.
    8 - Het verdrag van Wismar tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 207-209.
    9 - Charles Marin(i), Zweeds resident in Zürich.
    10 - Henri d'Orléans, hertog van Longueville.
    11 - De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.
    12 - Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg.
    13 - Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac en Brionne.
    14 - Bernard, hertog van Saksen-Weimar († 18 juli 1639).
    15 - Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.
    16 - Jean Armand de Maillé, markies, later hertog van Brezé; vgl. no. 4481, n. 31.
    17 - Karel IV, hertog van Lotharingen.
    18 - De copie ontbreekt. Een andere copie van deze ‘lettre au Roy’ (i.e. Lodewijk XIII) bevindt zich in Grotius' nagelaten papieren in Den Haag, ARA. Eerste afd., coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 7, 1. Vgl. Gardiner, Hist. England IX, p. 92v., 98v.
    19 - Bij vergissing werd een James Colville in de Tower gevangen gezet. Op 8 juni werd zijn broer William Colville († 1675) gearresteerd nabij Berwick, naar Londen overgebracht en daar ter dood veroordeeld; zie Cal. of State Pap., Dom. 1640, p. V-VI en Register i.v. ‘Colville’.
    20 - Johann Freinsheim (1608-1660), klassiek filoloog en historicus.
    21 - Tezamen met zijn schoonvader, de filoloog en historicus Matthias Bernegger (1583-1640), had Johann Freinsheim in Straatsburg gewerkt aan een editio major in folio van Tacitus. Zij hadden al eerder, middels Grotius en de Zweedse hofraad Georg Müller, aan Oxenstierna verzocht een bijdrage in de kosten van deze uitgave uit de Zweedse schatkist te mogen ontvangen (vgl. dl. IX, no. 3555 p. 252, no. 3627 p. 373, no. 3831 p. 678, no. 3875 p. 733; dl. X, no. 3915 p. 9-10; Brandt-Cattenb., Leven II, p. 191). Deze editio major is nooit voltooid. Wel publiceerde Freinsheim: Ex C. Cornelii Taciti Germania et Agricola Quæstiones Miscellaneæ. Olim Moderante Matthia Berneggero Academicis Exercitationibus sparsim disputatæ. Vnum in corpus certumque ordinem ex B. Soceri mandato institutoque tributas, ipsiusque adnotationibus manuscriptis passim auctas edidit Io. Freinshemius. Argentorati, Anno Christiano MDCXL; en: Io. Freinshemii. specimen. paraphraseos. Cornelianæ. primvm. C. Taciti. Fragmentvm. hoc. est. Tiberiani. principatvs. qvindecim. annos. compraehendens. et. cvm. versionibvs. lingvarvm. Qvinqve. comparatvm. Edebatur Argentorati, Impensa & Typis Berneggerianis, Anno Christiano MDCXLI. Al eerder was een editie verschenen: C. Cornelius Tacitus accurante Matthia Berneggero. Ediderunt Heredes Lazari Lezneri Argentorati Anno MDCXXXVIII, waaraan was toegevoegd: Joannis Freinshemii expositio locorvm Cornelianorvm intactorvm inteprertibvs [sic], avt secus acceptorum.