Illustrissime Domine,
Rex2 etiam nunc Compendii est incertum an diu mansurus. Dolet tenuiores ubique reperiri quam pro spe copias suas per crebra diffugia bellique taedium.
Castilionaeus3 cum octo millibus Samaram transiit. Intra paucos dies it ad eum Degenfeldius4 externo equitatui praepositus.
Ducis Bernhardi5 eques trans Rhenum multas prosperas pugnas fecit: ad Alsebergam 80 hostium equites partim cecidit partim fugavit ac spoliavit ipsumque oppidum cepit. Alibi 30, alibi 120 hostium strati aut fusi. Nunc cum ad ipsum
283
tria millia aut aliquanto amplius adduxerit Guebrianus6, opponet se dux hosti, qui magno cum exercitu jam appropinquat alias interim in subsidium copias parante Bavaro7 cum episcopis8 adeoque in eam partem tota belli vis rapitur, ut eodem venturus dicatur ipse imperator9.Palatini adolescentes10 ad cardinalem Riceliacum admissi exceptique comiter spem accepere pecuniae Gallicae ad res11 afflictae domus sublevandas sub titulo solvendi veteris debiti.
Romae non probatur, quod, cum nuper hic in templo suspenderentur capta de hoste signa, lutherani adfuere aliquot.
Clades major quam prima tulit fama e motu terrae afflixit Calabriam et vicina per spatium plus 200 milliarium Italicorum.
Casale nuper ab Hispano12 insidiis impetitum fuit infeliciter. Tenet nunc Hispanus ea Montisferratensis territorii, quae Genuatium solo contermina sunt ac sic maris viam sibi apertam per Finale habet, Gallis autem eandem intercludit nec dubium est, quin ex belli malis metuque se quovis modo extricatura sit vidua Mantuana13, nisi in Casalis praesidio Galli validiores essent, quorum coeteroqui in illis partibus, ut cardinalis Valetta14 scribit, pertenues sunt copiae.
Romae de induciis multus sermo; breves non recusaret Hispanus, sed eae Gallis non placent. Biquius cardinalis15 ea de causa huc venit et, ut audio, aliquis a cardinali Hispano16, sub obtentu gratulationis apud reginam17 praegnantem peragendae.
Bleteranum in Burgundiae comitatu immisso milite rebusque aliis firmavere Galli contra vim hostium.
Salmurii in carcerem datus est presbyter quidam ex patribus oratorii, quod in notis ad Augustini librum de Virginitate18 dixisset laudabilius esse in sublimi proposito perstare sine voti vinculo, et alia quaedam monachis hujus saeculi non probata.
D. Wolfii19 adventus, quem literae tuae 3 Maii20 datae nunciant, quid
284
allaturus sit, exspectabimus. Ego, quin Hassica vidua21 nostram societatem amplexura sit, non dubito. Si et Palatinus22 bonas habeat copias et e Suedis aliqui se adjungent, erit in Coloniensi circumsitisque agris bellum gerendi non difficilis ratio. Ne ex Oldenburgico solo in ea, quae Amasio adjacent, atque inde in Frisiam aut Isalae adsita, irrumpant hostes, etiam atque etiam curare debent Batavi. Ut Neoburgicus23 in agnati Palatini societatem pertrahatur, video esse qui sperent. Ego sicut eum a caesarianis non bene haberi satis video, ita tantum illi animi fore, ut vim vi repellat, non puto, praesertim cum offensas populorum suorum in se concire non desinat calcatis eorum privilegiis ac religione. Et in pacis et in hoc, quod nunc sub incude est, induciarum negotio tam Suedia quam Gallia curam gerent pro foederatis suis. Quare, nisi Hamburgi aliquid Angli nobiscum confecturi sunt, ratione non caret tuus pro domo Palatina foederibus nullis innexa metus. Puto minorem dignitatem Cracovio24 obstare non debere, quominus cum eo agant legati25, modo potestatem accipiat26 plusquam spectandi et audiendi.Pridem a D. Salvio27 nihil accepi. D. Bielkii28 mortem tecum doleo. Nam et ex literis ejus et ex fama didici talem fuisse virum, cui paucos pares habeat Suedia.
Et copiarum Suedicarum trajectus et Bannerii29 novae molitiones multum hic exspectantur.
Qui hic sunt Poloni ajunt ita se credere neque in novae militiae instituto adeo cunctis suspecto perstiturum regem suum30 et de vectigali rem ad condordiam spectare. Sed illud de Spiringii31 captivitate fabulam puto.
Res maris, cui Batava respublica originem suam, incrementa et securitatem debet, ita negligenter ab illis tractari non immerito miraris.
Qui hic vulgantur rumusculi ajunt damni aliquid accepisse Vinarienses, dum hostiles in suburbanis Brisaci stationes calidius32 oppugnant. Sed capta ab equitibus Vinariensibus oppida Aurachum, Altkircham, Gopingam, quibus de rebus certiora opperimur. Apud Kinzingam 80 hostium capti militiam victoris secuti sunt.
Terrae motus ille in Italia hominum 20 millia aut amplius absumpsit. Casalis praefectus33 ab Hispano corruptus fuisse scribitur. Bleterani deprehensi qui oppidum voluerant incendere.
285
Bene valet D. Schmaltzius34 vosque omnes salutat et cum eo ego, Illustrissime Domine, precor tibi ac tuis cuncta prosperrima.
Excellentiae Vestrae cum summa observantia addictissimus
H. Grotius.
Lutetiae, 5/15 Maji 1638.
Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.