3617. 1638 juni 5. Aan L. Camerarius1.

Illustrissime Domine,

Princeps Casimirus2 adhuc Selonii in ora Massiliensi retinetur navi, qua ipse Genua venerat, pronunciata in praedam cecidisse, quod Hispanos quinque veheret, mercibus tamen Genuatium hominibusque Genuatibus non ut ex jure, sed quasi beneficio redditis. Is color Gallis placuit; revera altior subest causa, quod ad orae illius situs explorandos venisse credatur Hispano3 gratiam redditurus pro data aut promissa classis Portugalliae praefectura.

351

Dux Vinariensis4 Götzium5 praelii fugientem, quanquam huic majores erant copiae, compulit omisso Constantiae lacu retro se trans Danubium recipere, quem et ipse transiit. Sed Götzius Brisaco praecipue metuens quinque suorum millia, equitem peditemque Nieuburgum versus misit, ut si possint, id oppidum capiant ac sic Brisaci pericula antevertant. Cum his quinque millibus juncturi se putantur Hispani, qui per Rhaeticas descendunt Alpes.

At dux Longavillanus6 in Burgundiae comitatu Chausinum oppidum puto jam ceperit, Salinarum deinde obsidionem an Brisaci peracturus incertum. 200 millia ducatorem ab Hispano missa ad dilectus in Austria et Tiroli nec tenues pecuniae Lucernam et Curiam Rhaetorum ad scribendos et ibi milites. Aliquid etiam Carolo duci Lotharingo7 datum. Habet Dux Vinariensis praeter qui in praesidiis sunt relicti 14 ferme millia, Gotzius 18000 et plures exspectat.

Dux Longavillanus X habet millia, Castilionaeus8 14000 in obsidio S. Audomari ubi nunc castra munit, in suburbio castellum struit, amnem urbi abducit molarum usum sic ipsi ademturus, quae amnis vi versabantur.

Intra 22 Maii et calendas Junii multa oppidula locaque alia cepit non longe inde absita, Sancti Pauli, Sancti Martini in Fraxinis, munimentum in ruinis Teruanae, arcem Arquensem et Blandequensem, munitam viam, quae Atrebates a Flandris separat, Abbatiam Clarimarissam, Castellum Esperlecum, postremo Casselam, quae olim Castellum Menapiorum, ubi exercitui reperta alimenta in duos menses. Illud ex licentia militari malum, quod vici multi et alia usui futura ignibus quotidie corrumpuntur.

De principe Condaeo9, Lafortio10, Bressaeo11 nihil audimus. Creditur vicecomes Turenae12 cum suo Leodiensi dilectu huc venire et hinc in Italiam mitti, ubi cardinalis Valetta13 vix quicquam habet militis, quod opponat hostium 12 millibus, quae Paretto capto Casali vicinisque locis imminent.

Sabaudi vidua14 perstat in Galliae amicitia, quanquam multum tentata conditionibus a Vienna et Madritio.

Viduam Mantuanam15 cardinali Hispano16 desponderi Italorum conjecturis etiam hic audimus, sed magis credibile est perstiturum regem Hispaniae in ea, quae pridem ibi invaluit cura, ne qua sit regii sanguinis proles extra regnantis liberos.

Excellentiae vestrae literas 24 scriptas Maii17 recte accepi. Laudo, quod prin-

352

Hassis multum hinc pecuniae datur. Sintne ii reddituri Paderbornam captam induciarum tempore, deinde ad Meppam recuperandam an suas cum Suedis juncturi sint vires, intenti exspectabimus.

Est, ut dicis, ingens Hispani domusque omnis Austriacae odium in Gallos, quod hoc maxime obice frenari cursus suos satis intelligant. Sed et pontificis19 aut pacem aut inducias struentis magna est apud partem utramque auctoritas.

In Italia non est dubium, quin et aula romana et prudentia Veneta magis quam antehac respecturi sint ad Hispani nutus vix ulla spe post tot irritos conatus, reliqua resuscitandi illis in partibus authoritatem Gallici nominis.

In Palatinae domus negotio exspectat Gallia exemplum Angliae, cujus liberalitas nunc tantum intendi debet, quantum increvit periculum. Non dubito, quin qui hic sunt legati20 libente animo quicquid suae est opis ad avertendam ejus domus satis in praecepiti stantis ruinam, sint collaturi. Quid obtulerit electori21 Wolfius22, quid oblaturus sit Suediae regno elector, ubi tempus feret, gaudebimus doceri.

Melander23 excitandus est ducis, nuper qui fuit, Bulionii24 exemplo, qui olim ipsa nuptiarum suarum nocte omissis uxoriis amplexibus improvisus, si unquam, hostile oppidum cepit.

De Erfurdia nihil certi habemus.

Danum25 ad derelictas partes reduci posse multi sperant argumentum sumentes tum ex magnis, quas habet, copiis tum ex nummi recens cusi inscriptione. Certe Holsatia, archiepiscopatus Bremensis, Oldenburgica ditio ipsum proxime tangunt; quo si semel penetraverit miles caesarianus, frustra postea legum auxilia implorabuntur. Est autem ea regis Daniae potentia, ut facile vicinos aliquos in societatem arcendi mali sit tracturus. Idem rex naves iterum, ut audio, mittit prohibendo vectigali, quod jam probatum est conventus Polonici auctoritate in id duntaxat laboraturis proceribus, quibus id negotii datum est, ut modus aliquis imponatur vectigali, ad tria et semissem puto in centena, ejusque proventus inter regem gentemque Polonam dividatur. Quid de ea re constituri sint Batavi, scrire erit operae pretium. Nam Suedos adhuc perstituros puto in spectandi voluptate.

353

De Olivaris26 morte non perstat fama. Pater Iosephus27 convaluit et res ut ante versat. Nos hic omnes recte valemus vobisque omnibus optamus prosperrima.

Excellentiae vestrae omni cultu observantiaque addictissimus
H. Grotius.

Scribebam, Illustrissime Domine, V Junii 1638.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: R. 2/12 Junij Ao. 1638.