4430. 1639 december 17. Aan L. Camerarius1.

Illustrissime domine,

Ego quoque multum id metuo, quod indicant literae Excellentiae vestrae scriptae 5 Decembris2, ne alieniores fiant Germani non a Gallorum tantum, quos pridem non amant, sed et ab omnium cum Gallis cohaerentium societate, cum videant detineri eo in loco, ubi asservari solent aut bello capti aut rei majestatis electorem principem3 eodemque tempore capi Gallicis armis Palatinatus oppida, ut quidem hic fama est, praeter Francckaenthalium omnia et in regis Galliae4 verba adigi. Aut multum fallor aut vix erit, ut ea oppida tutentur5 Galli, cum et ipsorum pars maxima et Vinarienses fidi eorum comites ad Metim et Mosellae Mosaeque adsita recedant amissa Ringavia non levi cum sua clade, cujus solatium est, quod equites hostium nonnulli a Vinariensibus in agro Trevirorum caesi dicuntur.

Princeps autem elector prodeambulat nonnunquam; fratres, qui hic sunt6, ad eum admissi sunt iterum et emissus e carcere quidam domesticorum ob deteriorem valetudinem. Verum haec non ita magni sunt momenti. Quid de re praecipua, id est, de libertate electoris, constiturus sit rex Galliae, brevi apparebit, ubi aditum, quem postulavit, ad regem acceperit D. comes Licestrius7 simulque a

813

De Lunenburgico10 eo minus miror, quae Excellentia vestra nuntiat, quod decesserit11 ab eo metus Piccolominaei12, qui magis eum quam nostri amor aut in causam favor ad tempus blandiri nobis fecerat. Qui autem temporum sunt homines, laeti sunt, si aliquid rerum mutetur, quod suae mutationi obtendant.

De Norimbergensi conventu eadem hic audimus. Sed quid ille parere poterit, praeter invalidos questus et vota pro pace?

Principis Mauritii13 consilium laudo plurimum. Paullius14 etiamnunc est apud D. comitem Licestrium, qui nunc valet recte.

Quae de Anglia Scotiaque nuntiantur vehementer nos utrique regno bene volentes sollicitos habent, ne redardescat ibi bellum. Quodsi qua arte sopiri illi ignes possent - sperare autem id nos jubet comes Licestrius -, putem externa arma collatura nonnihil ad domesticam quietem. Haud dubie gravis est per se deliberatio multaque alia a se suspensa habet, debeantne regni Suedici rectores15 pati exire tempus foederis cum Gallia an id ipsum producere.

Batavorum ab antiquo id ingenium est, ut successibus elati altum spirent, siquid sequius ceciderit subito residant. Habent controversias satis graves cum multis regibus ad res ipsorum non leviter pertinentes, ut opus non fuerit alias minus necessarias quaeri.

Est in munere legatorum hoc vel difficillimum, quod in salutationibus et congressibus multa nascuntur ambigua, in quibus metuendum sit, ne aut regni, cujus res agunt, laedatur dignitas aut offensae subeantur saepe insanabiles. Ego quae servari antehac vidi ad D. Spiringium16 perscripsi17. Illud addam in literis ad regem Galliae reginae nostrae18 nomen initio literarum poni; subscribi autem literas a regni rectoribus.

Excellentiam vestram fessam senectute, laboribus, interdum et morbis cogitare interdum de otio non miror. Laudo autem, quod suis desideriis publicas utilitates praefert, Deumque precor, ut vires ad id ipsum det animo ac corpori.

Erlachius19 quae egit, apud populares ipsius non probantur metuentibus adeo appropinquantem sibi potentiam etiam illis, qui Gallicis foederibus illigati sunt.

In Italia multi de induciis sermones.

Rustica factio, quae nudipedum dicitur, regiis armis multum infracta est mittunturque in Normanniam quaesitores ad puniendos senatores Rotomagi, Cadomi autem magistratus, qui in opprimendis initiis seditionum suis in urbibus

814

Pontificis nuntio20 qui hic est, quandoquidem extra ordinem missus peregit ob quae missus fuerat, significavit rex per admissionalem Berlisium21 se eum pro nuntio non ultra habere. Aderat22 et apparitor parlamenti significaturus eidem nuntio decretum, quo cavetur, ne posthac apud nuntios, quod pridem inoleverat23, sed apud finitimos episcopos, ex more veteri, vitae morumque testimonia fieri curent qui a rege ad episcopatus nominantur. Sic solent Galli, ubi Romae non ut volunt habentur, minari vicissim. Posset haec quidem via esse ad accidendam hic pontificis potentiam, sed plerunque, ubi privata recte posita sunt, negliguntur publica. Creditur autem cardinalis24 perterrere pontificem, ut perpetuus hic Sedis Romanae legatus ab ipso constituatur. Hodierni enim Quirites malis ac metu domiti multa concedunt, quae sponte concessuri non essent.

Princeps Arausionensis25 habet quod gaudeat:

Et reges crescentem ejus potentiam non inviti aspiciunt.

D. Somersdijckius27 in Anglia pro more receptus est. Neque ibi quicquam in Batavos durius cogitari arbitror nec sinunt tempora. Verum est regem Galliae illustrissimo comiti Licestrio ea dixisse pro Ruperto principe28, quae ipse comes promissi vim habere sentit, ministri autem regii eadem ut comiter dicta, non ut fidem adstringentia accipi volunt.

Turcam29 certa jam cum Persis Venetisque pace non quieturum et ago arbitror. Sed paratus omnes ejus mare spectare videntur. Batavorum respublica D. Hagae30 ejusque similium consiliis utatur velim.

Scripsit regina Bohemiae31 ad Ohmium32 et Germanos, qui in exercitu sunt, filium suum33 libertate mulctari, quod Germanicae libertati operam cum ipsis navare voluerit. Non id tantum commovit animos, sed et quod Kintzingam Galli Vinariensibus per vim eripuere dicentes omnia regis esse. Neque huic offensae leniendae aliud hic34 adferunt quam bona verba et spem. Interim narrat Coolhasius35, qui ex clade Ringaviensis huc venit, Gallicum exercitum mire exhaustum

815

Mittitur Norimbergam a rege Grangius40.

Nuntius pontificius magna minatur dicitque habere pontificem, undo se vindicet, etiam in ipso hoc regno.

Deus christiano nomini propitus sit vestramque Excellentiam cum domo tota bonisque omnibus servet.

Excellentiae vestrae perpetua observantia addictissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 17 Decembris 1639.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. 14/24 Xbris. A.o 1639.