3430. 1638 januari 23. Aan A. Oxenstierna1.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Nulla res majoribus nunc sermonibus quam reginae2 uterus celebratur speratus ambiguis admodum indiciis in mensem demum alterum durantibus eoque incertioribus, quod ipsa tamdiu infecunda nunc quadragesimum aetatis accedit annum. Concipiuntur tamen jam preces publicae et rex3 ipse credere incipiens multo eam quam antehac pluris facit aulaque ad eam convertitur ingentia accepturam gratiae potentiaeque incrementa, si partus virilis stirpis vota regis populique impleverit. Animum reginae ad pacem spectare et sanguinis docet ratio et plurimis constat argumentis; ipsa id minus minusque dissimulat.

Cum antehac pro duce Bernhardo4 huc venisset Betzius5, graviter cum eo expostulavit cardinalis Riceliacus, quod Galli tam male ab ipso ejusque milite haberentur, ut quaecunque isthuc mitterentur copiae in certum se exitium conjici censerent. Male id habuit ducem animique sui motus satis acres apud Halerium6 nudavit. Sedavit nonnihil hos aestus Feuquerii7 adventus et in ver magnae

51

Accessit et alter metus ex amicitia ipsius per literas culta cum duce Rohanio9, ne partes in Gallia protestantium exarmatas pridem resuscitarent validis adhuc apud Cebennas eorum reliquiis. Qua de causa rex amovere a vicinis locis Rohanium et ad Venetos eum specie honoris amandare magni duxit.

Germani quoque tribuni et praefecti, qui in Gallia sunt, vellent adesse duci Bernhardo et cum ipso habere belli aut pacis, ut res tulerit, societatem. Sed, quantum audio, de Gallicis copiis eo mittendis loquitur. Minuitur interim ducis exercitus crebris in Italiam diffugiis spe certioris stipendii.

Venere huc duo Palatini principes electroris10 fratres11, quibus obviam processere ab Anglia legati12. Vellet elector habere exercitum eumque cum Hassiae copiis conjungere, qua de re agitur Groningae. Sed pecunia deest neque eam daturi sunt Galli nisi Anglis praeeuntibus.

Susurratur hic et de indutiis ea lege, ut Nanciatum interim Lotharingus13, Frankendaliam Palatinus habeat. Sed nulla res magis sollicitos habet Gallos quam pax ab imperatore Suedis oblata Lubecaeque instituta colloquia. Quotidie novi ad me ob id percunctatores veniunt.

De regum agnominationibus scripsi ad D. Bielkium14 antehac15 scriboque nunc ad D. Salvium16. Est aequissimum ad Serenissimae titulum etiam Potentissimae dari reginae nostrae17, cum Galliae rex praeter Serenissimi nomen accipiat alterum Christianissimi, ut Hispanus18 Catholici nudumque Serenissimi nomen electoribus19 detur etiam ab imperatore, ut videbit Sublimitas Tua ex libro, quem mitto de aula Ferdinandi II20, in quo quaedam sunt digna nosci. Majestatis vocabulum dat imperator Hispano, et in unis literis non semel. At Danus21 contentus fuit jungi Dilectionem et Majestatem. Verum is non modo pro Holsatia cliens est imperatoris, sed ipsa etiam Dania olim in feudum ab imperio accepta est. Solent autem imperatores etiam amissa possessione juris aliquam retinere imaginem. De Suedia idem dici non potest, quae sui semper juris nunquam in ullius se dedit clientelam.

In Portugallia resedisse tumultus accepta venia dicitur. Argentoratenses difficiliori indies utuntur commeatu; quo tandem sua versuri consilia incertum. De

52

Deum precor, Excellentissime et Illustrissime Domine, det regno, reginae, Tui Sublimitati res prosperas.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.24.

Lutetiae, 13/23 Ianuarii 1638

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.