3628. 1638 juni 12. Aan L. Camerarius1.

Illustrissime Domine,

Retro ad Rhenum a Danubio se tulere exercitus hostium primo, deinde Vinariensis2: ille per vallem Kitzinganam, alter per magis avia considentque non magnis intervallis ad Offenburgum hostis, ad Nieuburgum et vicina Vinariensis ponte e navibus facto ad faciles3 Rheni transitus. De Brisaco claudendo hic, periculis eximendo ille certat. Ad plenum obsidium dux regem4 orat mitti sibi auxilia ad sex aut octo millia, pecuniam, alimenta. Galli totum exercitum dicunt se velle mittere sub duce, puto, Longavillano5, qui Chausino capto nunc Salinas

375

D. Castilionaeo8 res pergunt bene procedere. Septem castella struit septies mille rusticorum labore, per quae omnes ad S. Audomari oppidum aditus intercludat captis, praeter ea, quae scripsi antehac9, etiam Rentio et Abbatia Warta; puto nunc et Ruminga.

Warta jesuita10 Bruxella veniens, cum eum locum adhuc ab Hispanicis teneri putaret, in Gallos incidit Halerioque11, quem comitem Fontium12 esse rebatur, et mala oppidi S. Audomari, unde missis fuerat, et Bruxellensis aulae consilia enuntiavit. Is nunc in hanc urbem perductus est.

Lafortius13 Castelletum it recuperaturus. 14 milia brevi se habiturum sperat.

In Italia magnus est hostium exercitus ad 14 peditum, 6 equitum millia. Iis obsidentur Vercellae; et duo millia novi militis ex Hispania mari ad oram Genuatem, inde terra in Mediolanensem agrum venere.

Filiabus ducis Mantuani14 adjudicata hic est bonorum ejus domus, quae in Gallia sita sunt, possessio hoc colore, quasi puer dux15 extra Galliam natus capax non esset bonorum in Gallia; revera, ut hoc metu retineatur vidua Mantuana16 a partibus Hispanicis, in quas propendet.

Pro caesarianis formulis, quas mihi Excellentia Vestra cum literis misit pridie Calendas Iunii17 datis18, mitto alteras, quas Venetus19 mihi dedit. Videbis et in his verba parum pacifica et accendendis magis quam sanandis vulneribus. Dum bellum undique paratur, lento gradu ire ad colloquia de induciis aut pace nihil nocebit: duoque diversa, in quibus agetur ea res, loca magis magisque ostendent, quid hostes cupiant metuantve.

Pontifex20 hic diu victurus non putatur. Ejus mors regum studia nudabit21.

A principe Arausionensi22 magnum aliquid exspectamus.

376

An regi Daniae23 curae sit futura Bremensis terra et Oldenburgica, tempus est, ut appareat.

Quod Palatini24 copiis coeundi locus in solo Transisalano conceditur, et imperatorem25 irritabit et initium forte Batavis erit, unde incipiant minus timere imperatorem.

Video omnium, qui D. Roum26 novere, judicia cum judiciis Excellentiae Vestrae congruere. Itaque ex ejus adventu Hamburgum aliquid lucis ad bonam spem nobis affulgebit, quantum ominor.

De vidua landgravia27 persto bene sperare.

Vectigal illud Dantiscanum opulentiorem regem28 faciet quanquam dimidia parte cedente in usus reipublicae quam eum esse Suediae aut ipsius etiam Poloniae intersit. Cum rex Daniae, ad quem minus perventurum est incommodi, ad onus id rescindendum naves mittat, quid Batavos facere aequum est, gentem ut lucri avidam ita damni cujuscunque impatientem?

Jam intelligo omissis Salinis Longavillanum cum 10 peditum, duobus equitum millibus ad obsidium mitti Brisaci pari imperio cum Vinariensi.

Princeps Condaeus29 nihildum in bello promovit. Espernonius30 a rege jussus est agresti se praedio continere.

Quae accedunt his literae sunt a D. Godofredo31.

Dux Lotharingus32 minuta quaedam loca cepit prope Landresiam. It ei occursurus vicecomes Turenae33 cum Leodiensi milite.

D. Mullerus34 apud nos est et Excellentiae Vestrae mecum precatur res prosperrimas. Vale, Illustrissime Domine.

Excellentiae Vestrae summe observans eique addictissimus
H. Grotius.

Scribebam Lutetiae, 12 Junii 1638.