4067. 1639 april 16. Aan L. Camerarius1.

Illustrissime domine,

Conveniunt cum Excellentiae vestrae literis2 ea, quae de Bannerii3 rebus ad me scribit D. Mullerus4. Non omisi itaque victoriam utramque, de Salisio5 priorem, posteriorem de Saxonicis copiis hic significare, ubi magno cum gaudio talia excipiuntur. Et ut quantum in ipsis est regii ministri nostra arma promoveant, de pecuniis, quae Maio mense deberi incipient, jam factum est perscriptumque praeceptum regium, ita ut brevi eas pecunias Hamburgum perventuras confidam.

De augendis ducis Vinariensis6 copiis et regem7 et regios ministros conveni iterum. Sentiunt plane id faciendum; verum ut quam optimis suis conditionibus

258

Manet adhuc Brisaci cupido. Difficile est negotium. Dux perstat sibi retinere urbis custodiam et ipse jam eo ivit. Erlachius Gallis edicit, si suspectus sit regi, paratum se de praefectura decedere. Videbimus, an temperamentum quaeri possit fide praefecti successorumque ejus in id obligata, ne, si quid duci humanitus eveniat, de urbe quicquam constituatur sine reginae Suediae12 regisque Galliae assensu.

Hostiles copiae crescentes ad Francofurtum, ad Hailbrunam et alibi Gallos monent, ne quid cunctentur.

Legatus caesarianus apud Helvetios13 et qui res ibi Hispanicas agunt14 postulant sociales Helvetiorum copias ad comitatum Burgundiae liberandum, iter exercitui15 imperatoris16 per eorum terras et vitae belloque necessaria dato pretio ac praeterea ne Galli sinantur per eorum terras militem scribere. De his rebus Badae deliberabitur scissis, ut credibile est et mos habet, studiis.

Interim ducenti a Tiguro milites, totidem e Rhaetia in Galliam eunt, exiguum ad res Galliae multum juvandas, ad Hispanum17 et caesarianos iritandos satis.

Rhaetos tum alia in Hispanos incitant, tum quod nondum rediere ab Hispania legati18 novis ibi semper moris ad moras priores adcrescentibus. Magni caesarianorum paratus ad Constantiam et Lindaviam credi faciunt19 velle eos illac ad urbes Silvaticas perrumpere.

Novos in Portugallia motus oriri non certus rumor adfert.

De Hassis ex D. Mullero intelligo aliquid repertum, quo nodus ille de religione, non quidem pro parte universa, sed quantum Hassis sufficiat, explicetur. Et puto eos tandem hoc ipso contentos fore.

Dux Vinariensis jam non sanitate tantum, sed et viribus receptis Brisaci est misitque huc de cubiculo suo puerum20, ut quantum potest res conficere properet Erlachius.

De Americana classe nihildum certi hic habemus. Et placent quae de Americana in Batavis societate contra adversa majores sumente animos Excellentia vestra scribit. Concordiae in ea societate restitutae exemplum utinam et reipublicae rectores sequantur.

De D. Estampio21 quidam censent non ita eum omni excidisse gratia, ut non

259

Edictum regis Britanniarum22 in Scotos exiguam mihi spem relinquit de reditura brevi regnorum pace. Videntur utrique virium suarum periculum facere velle.

Hoc hostis velit et magno mercentur Iberi23.

Quod ei edicto scriptum reposuere Scoti, si ad manus Excellentiae vestrae veniat, legere cupiam, ut tanti mali causas omnes pernoscam penitus.

Persici regni majores esse vires arbitror quam ut a Turcis sub imperia aut iniquum plane foedus subigi possit. Quamdiu vero id bellum manet, arbitror alias gentes, Venetos puta24 et Hungaros, ex ea parte tutos esse. Veneti interim non desinent omnes quaerere vias, quibus imminens malum avertant. Patent enim ad insultus non domi tantum, quod si eveniret, Italiam omnem ingenti terrore concuteret, sed et in Creta, Corcyra, Dalmatia. Fuere autem maxima ex parte infelicia eorum in Turcam25 arma. Praeterea dura ipsorum in plebem, dura in subditas urbes imperia non ferunt, ut belli multos casus recipientis periculis diu se objectent.

Transilvanus26 speculari videtur fortunam partium ea, quae nobis bene maleve evenerint, in consilium suum assumpturus.

Peregrini hic pecunia quadam communi nomine regi data se a graviori vexatione rediment facile id accepturis regiis tum alias ob causas tum ne Scotorum foedera vetustissima proferentium offendantur animi. Ne altera capitatio27, quae in opulentiores indigenarum imposita est, se quoque oneret, multum consultant, multum laborant parlamentarii hic praesides et senatores.

Pedemontana pericula gravescunt; quae causa est, cur pars militum, quae jam per Languedociam Hispanicum versus finem progrediebatur, mutato itinere in Italiam mittatur.

Multum hic exspectamus, ut princeps Arausionensis28 in tempore moliatur aliquid.

Deum rogo, Excellentiam vestram omnesque ei caros ut sospitet.

Excellentiae vestrae perpetuo fidoque cultu advinctus
H. Grotius.

Lutetiae, 6/16 Aprilis 1639.

Fama hic est qui circa Norembergam fuerant caesarianos petiisse Lutmarisium. XII cohortes sive regimenta ex Silesia eodem venire, XII aliae ex terris domus Austriacae propriis29. Friburgum nostris deditum. Obsideri ab iisdem Mauriciburgum. Philippiburgi hostem in eo esse, ut pontem e navibus faciat ejusque custodiae firmum imponat castellum.

260

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. Hagae C. 13/23 ap. 1639.