eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    3787. 1638 oktober 2. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    In uE. quartieren sal haest comen Samson Iohnson2 om predicker te sijn bij

    607

    de coninginne van Bohmen3 daertoe gesonden bij den coninck4 ende eertsbisschop5. UE. sal voordeel connen doen met sijne vrundschap te onderhouden, alsoo hij in alle wetenschappen seer geleert is, moderaet in de religie, ende als sulcx, alsoo ick hem in Duitschlant gekent hadde, bij mij gerecommandeert aen mijnheer den eertsbisschop ende daerdoor gecomen in fortuine. Hij heeft aen mij geschreven6 ende getoont, dat hij sich aen mij hout seer geobligeert.

    Mijne gesontheit heb ick weder becomen, crijgh oock mettertijdt de sterckte.

    De coninginne-moeder7 meene ick niet, dat in Vrancrijck comt, maer wel dat sij in Hollant blijvende onderhout van den coninck sal genieten. Den coning van Spaignië8 heeft haer het toegesegde pensioen doen betaelen tot September toe, daer sij in Augusto was vertrocken.

    Ick meen d'heer Knuit9 hier de saecke van 't oorlogh voor het aenstaende jaer sal prepareren.

    Sooveel ick can verstaen, werden de Schotten door des conincs van Engelant toegeven meer verhart dan vermurwet. Ick meen den coninck eenige van de grooten aen hem sal soecken te trecken.

    't Is mij lief dat de saecken van de zee in Hollant beter gaen als voor dese. Groote reformatie is daer in dat stuck wel van node.

    Ick heb gisteren gesien den coninck, coninginne10, dauphyn11 allegader wel te passe ende op het allerhoochste gerecommandeert de saecken van den hertogh van Wymar12 om met volck ende gelt geholpen te werden. Volck belooft den coning, maer, soo dat gaet onder den hertogh van Longueville13, soo men hier te Parijs seit, sal ombrage geven ende scheuring van commandement.

    Den hertogh van Wimar is seer geswackt door dooden, siecken, gequetsten ende verloop genoechsaem van alle het volck van den vicomte de Turaine14. Echter beset hij de genomen steden, oock Keisersberg, Amerswegen, Kintzingen ende heeft door Rosa15 eenige ruiters van den vijant geslagen, oock eenen colonel Wertz16 genoemt gevangen doen brengen tot Benfeld.

    Gotz17 is bij Eslingen; crijgt veel volcks, verwacht de comste van Breda18

    Den hertog van Lottheringen19 sterckt hem mede ende heeft veel vivres tot

    608

    Tham vergadert met hoope om hem te vougen met Gotz ende Brisac te revictailleren.

    D'heer Rotenhan20, overste van sijne Fürst: Genade bij den vijant voor desen gevangen is daer gestorven.

    Bij Costnitz vergadert den vijant oock volck: ende men tracht het geschil tusschen den hertogh van Beieren21 ende de stadt Regenspurg te accommoderen.

    Wij verstaen oock, dat de Wirtenbergsche gesanten22 van Prage met contentement sijn vertrocken.

    Men soect door een gracht passerende het Bernsche gebiet den Lac de Geneve te doen raecken aen den Lac d'Iverdin tot vordering van de commercie. Eenige Nederlanders vorderen dit werck waervan de uitcomste onseecker werdt geoordeelt.

    Den Spagnaerd belegert Pomara bij Casal. Den coning van Vrancrijck sent wat volcx in Italië.

    Tot Parijs, den 2 oktober 1638.

     

    Nopende mijnen tweede soon23, uE. geloove ten beste te helpen raiden, wanneer hij sal dienen ter woon te gaen te Amsterdam. Ick en wensch hem geen advancement, dat hem de practijcq soude connen beletten, waeruit hem het beste ende seeckerste proffijt staet te verwachten.

    Adres: Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide in Hollant In Den Hage.

    In dorso schreef Van Reigersberch: broeder de Groot, den 2 Octob. 1638.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 9e. Eigenh. oorspr. Niet ondertek.
    2 - Zie over hem n. 10.
    3 - Elisabeth Stuart, koningin van Bohemen.
    4 - Karel I van Engeland.
    5 - William Laud.
    6 - De brief ontbreekt; Grotius' antwoord is van 30 september (no. 3781).
    7 - Maria de Medici.
    8 - Philips IV van Spanje.
    9 - Johan de Knuyt.
    10 - Lodewijk XIII en Anna van Oostenrijk.
    11 - Lodewijk XIV, geboren op 5 september 1638.
    12 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.
    13 - Henri d'Orleans, hertog van Longueville.
    14 - Henri de La Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne.
    15 - Rheinhold von Rosen.
    16 - Niet geïdentificeerd.
    17 - Johann, graaf van Götz.
    18 - Hans Rudolph, vrijheer van Bredaw.
    19 - Karel IV, hertog van Lotharingen.
    20 - Georg Wilhelm, von Rotenhahn.
    21 - Maximiliaan I van Beieren.
    22 - Voor hun namen zie men no. 3783 p. 601 n. 8.
    23 - Pieter de Groot.