eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    4907. 1640 november 3. Aan Willem de Groot1.

    Summo, mi frater, summo cum dolore vidi paginas Annotatorum ad Evangelia2 usque ad finem M. Librumne tanto a me studio elaboratum ita constupratum esse mendis, praesertim hebraicis et Graecis ferme omnibus, ut ego judicari possim istarum linguarum imperitissimus idque nulla mea culpa, sed eorum, qui suscepere in se quod non intelligebant. Quare per honorem meum, quem tibi scio cordi esse, rogo instes, urgeas Blavios3, amicorum quoscunque habemus tum auctoritate, tum gratia, tum diligentia utaris, ut

    594

    adhibeantur operi, ut spero, non inutili correctores peritiores. Si dolo malo res acta esset, pejus agi non potuit, nisi posthac aliorum adhibetur cura. Erat ternio plenus mendarum, id est Augiae stabulum. Satius est paulo lentius procedere et editionem dare si non nitidam, at minus spurcam. Ad Corvinum4 scripsi, sed nihil responsi habui. Rogo omnia moveas, ut hunc mihi dolorem leves et mitiges.

    Ad scriptum Maraisii5 respondere necessarium duco et quidem sub meo nomine; ipsius tamen nomen dissimulabo, ne ex me diuturnitatem accipiat, quam per se non meretur. Spero ita validas fore meas rationes, ut, siquid replicet, etiam mediocriter eruditus, si quis mearum sit sententiarum, duplicare possit. Et quia incerta sunt vitae spatia totaque mea aetate saepissime cogitavi, quibus modis ex Christi praecepto redire in unam ecclesiam possimus, meas ea de re cogitationes in hoc ipso libello dare posteris volo, profuturas forte suo tempore. Fiet autem hoc eo opportunius, quod omnes controversias, quae schisma alere possunt, attigerit ad Antichristum depingendum Maraisius.

    Nondum venit huc Flaccus6. Itaque adhuc τῶν ἀνωνύμων7 exemplaribus tam diu exspectatis careo. Pagellas post illa Annotatorum ad Evangelia jam editas, si amicum certum et properantem non invenis, rogo cures per Amstelodamensem nautam, qui septimo quoque die Rotomagum it, ad Treselium8 monitum, ut is quam celerrime ad me mittat. Post id terniones singuli possent mitti in literis Wyckefordii9 ad me. Literae meae, quas latuisse scribis10, alibi quam apud D. Spiringium11 latere non potuerunt. Ejus enim fasciculo tuas incluseram. Utinam, quod putas, de Antichristo et Rivetus12 scribant et Molinaeus13. Puto illos nulla facile in re concordes fore nisi in decolorando papa. Caeterum nullo aguntur studio praeterquam libertatis, quod vi oppressum apud Hispaniae populos facile resurgat14. Et Batavorum potentia multos allicit. Dicuntur illi LX millia suorum in armis habere, cepisse naves longas Hispanorum aliquot, auxilia implorare Galliae contra tres, qui adversus ipsos venire dicuntur, Hispanorum exercitus. Galli pares motus per Arragoniam, Neapolitanum regnum, Siciliam, Insubres sperant. Sed facile credunt quod optant, ἐγὼ δέ τις οὐ ταχυπειϑής15.

    Universitates studiorum in Italia pro Lucensibus contra interdictum16 respondere.

    595

    Cardinalis Riceliacus in urbe ac academia sui nominis17 artes et scientias omnes vult doceri sermone Gallico ac sic ejus sermonis non minus quam imperii prolatare limites.

    Milites in hiberna eunt; Longavillanus18 autem aegrotus huc venit.

    D. Utenbogardo19 precor mitem senectam gratiasque ei habeo, quod mea legat et de iis benigne judicet.

    Lutetiae, 3 Novembris 1640.

     

    Venit jam ad me Flaccus, ab Anglia exemplaria a Blaviis sibi credita attulit. Est socius Blaviorum, de quo gaudeo.

    Notes



    1 - Gedrukt Epist., p. 905. Gecit. in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 260. Antw. op no. 4890; beantw. d. no. 4924.
    2 - Het betreft de uitgave Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm...; Ter Meulen-Diermanse no. 1135.
    3 - Dr. Johan en Cornelis Blaeu, drukkers-uitgevers te Amsterdam.
    4 - Johannes Arnoldi Corvinus, rechtsgeleerde te Amsterdam. Wellicht no. 4801 dd. 25 augustus.
    5 - Samuel Desmarets - Maresius - had in september 1640 zijn Dissertatio de Antichristo... gepubliceerd, gericht tegen Grotius' Commentatio... de Antichristo... Zie voor de volledige titel van Desmarets' geschrift no. 4849, n. 3. Grotius antwoordde met Hvgonis Grotii Appendix ad interpretationem locorvm N. Testamenti quæ de Antichristo agunt, aut agere putantur. In qua via sternitur ad Christianorvm concordiam. Amsterdami, Apud Ioh. & Cornelivm Blaev. MDCXLI. Ter Meulen-Diermanse no. 1128; zie ook rem. 2 t.a.p.
    6 - Adriaen Vlacq, boekhandelaar in Londen; vgl. no. 4791.
    7 - Commentatio... de Antichristo...; Explicatio... de fide & operibvs; Explicatio Decalogi...; zie voor de volledige titels no. 4684, nn. 4, 5 en 2; De absolvto reprobationis decreto; zie no. 4688, n. 4.
    8 - Daniël Tresel, koopman te Rouaan. De beurtschipper op Rouaan was Jan Crijnen, vgl. no. 4693; de drukproeven werden blijkens no. 4945 meegegeven aan een zekere Cornelis Jansz.
    9 - Joachim de Wicquefort, koopman en bankier te Amsterdam, resident van de landgravin van van Hessen-Kassel. Zijn brieven aan Grotius van 1640 ontbreken grotendeels.
    10 - Het betreft no. 4866 dd. 6 oktober; zie no. 4890.
    11 - Petter Spiring Silvercrona, resident en raad van financiën van Zweden in Den Haag.
    12 - André Rivet, hoogleraar in de theologie te Leiden. Van een directe reactie van Rivet is mij niets bekend.
    13 - Pierre Du Moulin; hij had onder pseudoniem tegen Grotius' Commentatio... de Antichristo zijn Strigil adversvs commentationem Authoris Anonymi... de Antichristo... Amstelodami Apud Ioannem Ianssonivm M.D.C.XXXX geschreven; zie voor de titel no. 4890, n. 9.
    14 - Wellicht is vóór ‘Caeterum...’ een zin betreffende de Cataloniërs uitgevallen.
    15 - Theocritus, Id. 7, 138.
    16 - Betreffende de geschriften, verschenen in verband met de kwesties tussen Lucca en de paus, zie men Pastor, Gesch. Päpste XIII 2(1929), p. 713 n. 1 en A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259v.
    17 - Zie ook no. 4875, n. 11.
    18 - Henri d'Orléans, hertog van Longueville.
    19 - Johannes Wtenbogaert.