eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    4787. 1640 augustus 18. Aan Willem de Groot1.

    Frater optime,

    Quae nova scribis, eadem ex aliis intelligo. Frisiorum consilium mihi non displicet. Quid moliantur Foederati Ordines, non est obscurum.

    Quod Mairius2 novam molitur editionem Annotatorum de Veritate religionis christianae3, non improbo neque puto damnum inde sensurum Cramoisiacum, qui sua aut vendidit aut brevi venditurus est4, vel in Gallia sola. Sed eundem Mairium miror tam tenuis esse animi, ut sumtum tam exiguum, quem requirunt nostra ad Lucanum5, formidet facere, cum, si qua ei restant exemplaria, ea hoc modo multo futura sint vendibiliora. Quare rogo eum etiamnum interpelles et, si cunctatur, ad me remittas. Ego facile hic typographum invenerim aut meis impensis edam. Idem rogo de poematis6 facias, si nemo

    458

    eorum est avidus. Annotatorum nostrorum ad Evangelia7 προσϑήϰην quandam ex Anglicano maxime manuscripto misi antehac8 aut ad te aut ad filium Petrum; qui, si ea suppressit, fecit rem malam. Miror etiam, quis Blaviis9 dederit ἀρχέτυπον ad Evangelia et quis de typis constituerit. Velim enim mea praescripta legem rebus meis ponere. Προσϑήϰην illam eo iterum mitto. Curcellii10 operam sicut non sperno - quanquam in parvis istis libellis multa video esse errata, plura autem audio esse in editione secunda de Antichristo11 -, ita velim accedat, ut scripsi antehac, posterior recognitio per D. Vossii liberos12, nisi odium inde aliquod sibi metuunt, aut per D. Corvinum13, qui pridem se obtulit et talium apprime est gnarus. Haec rogo diligentissime et quaecumque eo pertinebunt saepe ad me perscribas. De numero exemplarium, nisi tu Amstelodamum iveris, D. Vossius constituat suo arbitratu. Verum τῶν ἀνωνύμων14 a tanto jam tempore nulla ad me venisse valde miror. Velim et quaedam habere illius ex Anglico versi15.

    Quid valeat ille Maresius, qui de Antichristo scripturit16, scire cupiam simulque ipsius et Molinaei17 de hac re opera quando exspectentur.

    D. Heinsio18 gratum fuisse exemplar, quod misi de Veritate religionis christianae gaudeo. Velim et aliis, quibus distribui volueram.

    Uxor19 ante abitum omnia ibi relinquet loco, ita spero, quam optimo, etiam de filio Petro20, quem rogo in viam rectam reponere nobiscum labores mihique scribas, quanto ei opus existimas quotannis ad vestes et necessitates eiusmodi. Legat interim senatusconsultum Macedonianum21.

    Indicana Societas cogitabit, an ex usu suo existimetde illa cum Gallis controversia22 decidere. Ego monere volui, non commendare.

    In urbem Atrebatum Galli intravere mensis hujus decimo. Praesidium est sex cohortium, sex centuriarum e praetorianis, equites octingenti, praefecto Sampreulio23. Arx fabricatur. Vetera privilegia manent et de caetero jus commune cum Francis. Oppidanorum duo tantum exire voluerunt, quorum alter praeses24 fuit.

    459

    In urbe Taurinorum fames futura creditur sub finem Septembris. Interim a civitate, a principe Thoma25 et ab Harcurtio26 legati ivere ad viduam27 tentaturi pacis perpetuae aut temporariae vias. Neque tamen quiescit Leganesius28 auctus septem millibus e Neapoli et aliunde. Quid facturus sit videbimus.

    Tibi obligatissimus frater
    H. Grotius.

    Scripsi 18 Augusti 1640.

     

    De Zenone29 memineris, quaeso, cum aliis remittere, nisi forte reperisti edendi viam.

    Notes



    1 - Gedrukt Epist., p. 902; de woorden ‘etiam de filio...Macedonianum’ gedrukt Clavis Epist. Grotii. Antw. op no. 4771; beantw. d. no. 4805.
    2 - De Leidse uitgever Jean le Maire.
    3 - Hugo Grotius De veritate religionis Christianæ. Editio Nova, additis annotationibus, in quibus testimonia. Lugduni Batavorum, Ex Officina Ioannis Maire, MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 952. Het voorwoord is gedateerd 19 november 1640. De Amsterdamse drukker en uitgever Johannes Janssonius bracht, blijkens de brief van Willem de Groot van 10 december 1640, no. 4964, de eerste nieuwe uitgave in de Republiek uit: Hvgo Grotivs De veritate religionis Christianæ. Editio Nova, additis annotationibus in quibus testimonia. Ivxta exemplar Parisiense. Sumptibus Seb. Cramoisy, Typographi Regii. MDCXL. Cvm privilegio regis (Ter Meulen-Diermanse no. 951; vgl. rem. 1).
    4 - De Parijse editie van De veritate van 1640 was verschenen bij Sébastien Cramoisy; Ter Meulen-Diermanse no. 950.
    5 - M. Annæi Lvcani Pharsalia, sive de bello civili Cæsaris et Pompeji Lib. X. Additæ sunt in fine Hvgonis Grotii notæ Ex binis antehac editis junctæ, auctæ, correctæ. Et Thomæ Farnabii in magine etc. Amsterodami Apud Ioannem Blaeuw. Ao. MDCXLIII; Ter Meulen-Diermanse no. 430. Grotius had de kopij al in 1639 naar de Republiek gezonden; Le Maire wilde echter eerst de voorgaande editie uitverkopen. Zie ook no. 4552 en n. 19.
    6 - Eerst in 1645 verscheen de nieuwe uitgave: Hug. Grotii Poemata, omnia. Editio quarta. Lugduni Batav. Apud Hieronymum de Vogel. MDCXXXXV; Ter Meulen-Diermanse no. 5.
    7 - Zie voor de volledige titel no. 4781, n. 9.
    8 - Tezamen met zijn brief van 12 mei 1640 (no. 4640) zond Grotius aan Willem de ‘variae lectiones’ uit de codex Alexandrinus van het griekse Oude en Nieuwe Testament; betreffende deze codex zie men ook no. 4632, n. 16.
    9 - De Amsterdamse drukkers-uitgevers dr. Johan en Cornelis Blaeu. Betreffende de typografische verzorging van Grotius' Annotationes in libros Evangeliorvm zie Register i.v.
    10 - Etienne de Courcelles, remonstrants theoloog.
    11 - Commentatio...de Antichristo...; zie voor de volledige titel van deze tweede editie no. 4625, n. 8.
    12 - Matthaeus en Isaac, zoons van de Amsterdamse hoogleraar Gerardus Johannes Vossius.
    13 - Johannes Arnoldi Corvinus, rechtsgeleerde te Amsterdam.
    14 - Commentatio...de Antichristo...; Explicatio...de fide & operibvs; Explicatio Decalogi...; zie voor de volledige titels no. 4684, nn. 4, 5 en 2.
    15 - De absolvto reprobationis decreto. Versio ex Anglico. Amsterdami, Apud Ioh. & Corn. Blaev, MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 1320. Zie betreffende het auteurschap no. 4688, n. 4.
    16 - Samuel Desmarets - Maresius - publiceerde in september 1640 Dissertatio de Antichristo...; zie voor de volledige titel no. 4771, n. 22.
    17 - Pierre Du Moulin. Betreffende zijn traktaat zie men no. 4771, n. 21.
    18 - Daniel Heinsius, hoogleraar te Leiden. Grotius had hem via Willem een exemplaar van de laatste uitgave van De veritate (Ter Meulen-Diermanse no. 950) doen toekomen; vgl. no. 4544 van 5 [maart] 1640.
    19 - Maria van Reigersberch vertoefde in het vaderland.
    20 - Zie voor de moeilijkheden met Pieter de Groot nos. 4709, 4726 en 4747.
    21 - Het ‘senatus consultum Macedonianum’ hield een verbod in om aan de ‘filius familias’ een lening te geven; de tekst in Dig. XIV, 6, 1.
    22 - Zie no. 4743, n. 7.
    23 - François de Jussac, sieur de Saint-Preuil.
    24 - Jean Le Bailli.
    25 - Tommaso Francesco van Savoye.
    26 - Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.
    27 - Christine de France, hertogin van Savoye.
    28 - Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.
    29 - Met ‘Zeno’ (‘Zenonis effigies’, ‘Calvini effigies’) is een niet meer te achterhalen geschrift van Grotius bedoeld.